Op een steenworp afstand van het plein bevindt zich de Orto dei Semplici, de botanische tuin van de medische faculteit die dankzij een gulle adellijke gift van Danielo Barbaro in 1545 werd aangelegd. Voor de verzameling medicinale planten die in deze oudste universiteitstuin ter wereld te bezichtigen zijn, hoeft je geen groene vingers te hebben omdat je hier ook gewoon van de stilte kunt genieten. Neemt niet weg dat de Unesco de tuinen bijzonder genoeg acht om deze op hun culturele erfgoedlijst te plaatsen.

 

De oudste nog levende plant is de ‘Chamaerops humilis var. Arborescens’, die hier in 1585 werd geplant en waar men nu een glazen huis omheen heeft gebouwd. In de volksmond wordt hij ook wel de Göethe-palm genoemd, want de beroemde Duitse schrijver die de tuinen in 1786 bezocht, raakte hier zo gefascineerd dat hij er zijn essay ‘Metamorphosis of Plants’ over schreef. De cirkel-vormige tuinen worden omringd door bomen waarvan de dikke ‘Platanus Oriëntalis’ uit het jaar 1680 hol van binnen is. Het gevolg van een blikseminslag in de 19^e eeuw. Tegenover de glazen kweek-kas met geurige orchideeën en vleesetende planten liggen de vijvers, waarvan de bloeiende lotusbloemen (Nelumbo nucifera) en de drijvende bladeren van de reuzenwaterlelies (Victoria cruziana) de meeste bezoekers trekken.
De bladeren hebben een doorsnee van maar liefst 1,5 meter met een opstaande rand die gemakkelijk een klein kind drijvende kan houden.

Capella degli Scrovegni

Na de lunch hebben we een ontmoeting met restauratrice Cecilia Frosinini die bij het herstellen van de fresco’s in de Scrovegni kapel betrokken is geweest. De kleine familiekapel werd in opdracht van Enrico Scrovegni eind 13^e eeuw gebouwd als boetedoening voor de zakelijke woekerpraktijken van zijn vader.

Dankzij het vermogen dat zijn vader hem naliet kon Scrovegni een meesterschilder als Giotto di Bondone betalen en zijn familiekapel naar eigen inzichten decoreren.
Giotto (in de kunstwereld wordt zijn achternaam nooit vermeldt) was in diezelfde periode door het stadsbestuur van Padua gevraagd om het Palazzo della Ragione te verfraaien. Helaas heeft een brand zijn levenswerk daar verwoest. “De kleurrijke fresco’s mogen als een meesterwerk in de Italiaanse schilderkunst worden beschouwd, en niet alleen omdat ze volledig in takt zijn gebleven” verteld Frosinini ons bij aankomst. Geschiedkundig is het namelijk een interessant gegeven dat deze religieuze fresco’s door een burger, en niet zoals gebruikelijk was in die tijd, door kerkelijke of wereldlijke hoogwaardigheidsbekleders werden besteld. “Bij Giotto is de vroege Renaissance begonnen, en zijn beroemdste werk is in deze kapel bewaard gebleven” aldus Cecilia. ‘Door het gebruik van perspectief, intense kleuren en doordachte compositie heeft hij een nieuwe dimensie aan de schilderkunst gegeven”. Giotto slaagde erin personen op een natuurlijke wijze uit te beelden en menselijke emoties goed weer te geven. Vóór zijn tijd werden menselijke figuren plat en uitdrukkingsloos afgebeeld.

Universiteit

Als we onder de Falconetto-poort doorlopen kijken we omhoog naar de toren die van een indrukwekkend astronomisch uurwerk is voorzien. Dat een dergelijk renaissance kunstwerk hier hangt is niet zo verwonderlijk, want in het Palazzo Bo , een gebouwencomplex dat de hoofdzetel vormt van de in 1222 gestichte universiteit, doceerde ooit Galileo Galilei, de wereldberoemde astronoom, natuurkundige, wiskundige en filosoof. Galilei beweerde dat de aarde om de zon draaide, en niet andersom. Deze stelling werd hem door het Vaticaan niet in dank afgenomen en hij mocht zijn levenswerk daardoor niet meer voortzetten.

In 1592 verhuist Galilei  van de universiteit van Pisa naar die van Padua. Dit gebied hoorde bij de vrije republiek Venetië en was tamelijk onafhankelijk van de kerk. Zo konden wetenschappers dan ook veel vrijer over hun werk praten. Hij doseerde wiskunde aan de Universiteit van Padua en gaf tevens les in meetkunde en astronomie. Al zijn leerlingen (velen waren van adel en zelfs van koninklijke bloede) stelden Galilei’s colleges zeer op prijs en sommigen werden zijn vrienden en zelfs beschermers.
Hij was de eerste die systematisch astronomische waarnemingen verrichtte met behulp van een telescoop en deze ook beschreef. Nog wordt hij gezien als de grondlegger van de moderne astronomie. In 1633 werd de wetenschapper terechtgesteld in Rome. Al zijn boeken werden verboden en Galilei werd veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf, die al snel werd omgezet in huisarrest omdat hij toegaf dat zijn leer fout was.  Op 8 januari 1642 stierf de geleerde in zijn boerderij in Arcetri nabij Florence. Pas een eeuw later kreeg hij de erkenning die hij verdiende en zijn stoffelijke resten verhuisden naar een graf in de kathedraal.

Op zoek naar Galilei’s collegezaal, de Hal van de Veertig, zien we aan de voet van de trappengalerij het beeld van Elena Lucrezia Cornaro, de eerste vrouw die een diploma behaalde in de filosofie. Helaas blijkt het oudste anatomische theater ter wereld (1594), een markante spiraalvormig geconstrueerde zaal ontworpen door G. Fabrici d’Accquapendente, op deze dag gesloten. Het naast-gelegen Café Pedrocchi, dat ooit de beroemde ontmoetingsplaats van weten- schappers was,  is gelukkig wèl geopend. We drinken hier een ‘Spritz Aperol’ een modieus aperitief met een fel oranje kleur dat hier favoriet is. Aperol werd oorspronkelijk geproduceerd in Padua. De ingrediënten zijn onder meer bittere sinaasappel, gentiaan, rabarber en kina. De naam van dit aperitief vindt zijn oorsprong in de tijd van de Oostenrijkse bezetting. Zij beschouw-den wijn als een drank die te zwaar was om zo te drinken en deden, in een poging om de smaak te verlichten, letterlijk water bij de wijn. De lokale bevolking vond het maar niks, en om hun ‘wijn’ enige mate in ere te herstellen, voegden zij er wat typische Hapsburger ingrediënten aan toe.

Palazzo della Ragione

Na een wirwar van straatjes met arcades en monu- mentale gebouwen belanden we in het hart van de stad op het plein bij het Pallozzo della Ragione waar inmiddels de laatste marktkramen worden verwijdert en de straat wordt schoongespoten. In rap tempo worden de terrassen ingericht. Spelende kinderen weten het verfrissende water van een oude fontein te waarderen. Als we een oude gravure bekijken blijkt hier nauwelijks iets verandert.

Op de begane grond van de stadhuis annex gerechtshof en op de aangrenzende pleinen Piazza della Fruta en Piazza delle Erbe word al sinds de 13^e eeuw dagelijks een levendige markt gehouden. Het Pallazzo is van vele loggia’s voorzien en heeft een opmerkelijk dak in de vorm van een omgekeerde scheepsromp. De bovenverdieping van het paleis wordt gevormd door een enorme zaal (ruim 80 meter lang en 27 meter breed) waarvan de muren zijn versierd met fresco’s van astrologische afbeeldingen en middeleeuwse ambachten.
De afbeeldingen waren gericht op de praktische en functionele bestemming van het gebouw. In de noordoostelijke hoek staat de steen van de schaamte (Pietra del vituperio) waarop een individu moest plaatsnemen als men zijn schuld niet kon aflossen, alvorens levenslang uit de stad te worden verbannen. Achter in de zaal bevind zich een gigantisch houten paard, een kopie van het paard van Gattamelata, die kapitein-generaal in het Venetiaanse huurlingenleger was. Het ontwerp is van de Italiaanse beeldhouwer Donatello (1386-1466) die in werkelijkheid Donato di Niccolò di Betto Bardi heette.  Donato is Italiaans voor geschenk, Donatello is een verkleinwoord, te vertalen als cadeautje, en dus een speels grapje met een knipoog naar Padua’s roemruchtige verleden.